बाजुरा—दुर्गम जिल्लाको रुपमा रहेको बाजुराले केही बर्षदेखि कृषि वस्तु निर्यात गर्ने अभियानका रुपमा लिएको छ । कृषकहरुले अनुदान पाउन थालेपछि उत्पादनमा बृद्धि भएर निर्यात हुन थालेको हो ।

जसमा बाजुरा जिल्लाबाट २०८१/०८२ को आर्थिक बर्षमा मात्रै १ करोड ४० लाख ७३ हजार ८ सय बढिको कृषि वस्तु निर्यात गरेको तथ्याकं रहेको छ । भोकमरी र समस्या झेलि रहेको बाजुराबाट पनि निर्यात हुन्छ भन्ने यो तथ्याकंकले बाजुरा भोकमरी र समस्याको मात्र जिल्ला होइन भन्ने उदाहरण देखाएको छ ।

चालु आर्थिक वर्ष २०८१/०८२ को साउन देखि पौष मसान्तसम्म रु १ करोड ४० लाख ७३ हजार ८ सय बराबरको कृषि वस्तु निर्यात भएको कृषि ज्ञान केन्द्र बाजुराका प्रमुख जसिराम साहानीले बताएका छन् । बाजुराबाट सबैभन्दा धेरै तरकारी, अन्नबाली र फलफुल निर्यात भएको उनले बताए । चालु वर्षको ९ महिनामा मात्र १० करोड ४० हजार बराबरको कोदो निर्यात भएको तथ्याकं रहेको छ ।

जिल्लाको हिमाली क्षेत्रमा पाईने कोदो समेत शहरमा निर्यात हुन थालेपछि कोदो उत्पादनमा कृषकहरु उत्साहित भएर लागेको र आगामी बर्षमा अझै उत्पादनमा बृद्धि भएर निर्यात समेत बढि हुने अनुमान गरिएको कृषि ज्ञान केन्द्र बाजुराका प्रमुख साहानीले बताए । त्यसै गरि १५ लाख ३० हजार बराबारको सिमी निर्यात भएको कृषि ज्ञान केन्द्र बाजुराले जनाएको छ । जिल्लाबाट यो बर्षमा १८ लाख ९० हजारको स्याउ, ६५ लाख ४५ हजार बराबारका आलु, २४ लाख २८ हजार ८ सयको बन्दा र ६ लाख ४० हजार बराबरको कागति जिल्ला बाहिर निर्यात गरिएको कृषि ज्ञान केन्द्र बाजुराका प्रमुख साहानीले बताए ।

जिल्लाका बिभिन्न ठाउँमा उत्पादन भएको २६ मेट्रिकटन कोदो जिल्ला बाहिर निर्यात भएको छ । जसको मुल्य १० करोड ४० हजार रुपिया कृषकले पाएको कृषि ज्ञान केन्द्र बाजुराको तथ्याकंमा उल्लेख गरिएको छ । बाजुरामा उत्पादन भएको ३२ मेट्रिक टन स्याउ निर्यात हुदा कृषकले १८ लाख ९० हजार रुपैयाँ आम्दानी गरेका छन् ।

बाजुरामा उत्पादन भएको १५ लाख ३० हजार रुपैयाँ बराबरको ९ मेट्रिकटन सिमी काठमाण्डौ लगायतका शहरमा पठाएको तथ्याकंमा उल्लेख गरिएको छ । पछिल्लो समय प्रदेश सरकार र स्थानिय तहले अनुदानका कार्यक्रम संचालन गरे संगै बाजुराका कृषकहरु कृषिजन्य उत्पादनतर्फ आर्कषीत भएको बडिमालिका नगरपालिका नगरप्रमुख अमर खड्काले बताए ।

स्थानिय तहको समन्वयमा कृषि ज्ञान केन्द्र बाजुराले उत्पादनमुखी कार्यक्रम ल्याएर जिल्लालाई आत्मनिर्भर बनाउने दाबी गर्दै आएको छ । बाजुराबाट सबैभन्दा धेरै अन्नवाली दाल र फलफूल निर्यात भएको तथ्याकं छ । स्थानीयले व्यावसायिक रुपमा उत्पादन गरेको तरकारी काठमाडौँ, पोखरा नेपालगन्ज धनगढी लगायतका शहरमा माग बढ्दै गएको छ । कृषि खेतीबाट मनग्य आम्दानी हुन थालेपछि किसान व्यावसायिक रुपमा तरकारी तथा फलफुल र नगदेबाली खेतीप्रति आकर्षित हुँदै आइरहेका छन् । परम्परागत अन्नबाली छाडेर व्यावसायिक तरकारी खेती गर्दै आइरहेका बाजुराबासीले पछिल्लो समय ब्यबासयीक कृषिखेती तिर आर्कषित हुदै आएका कृषि ज्ञान केन्द्र बाजुराले जनाएको छ ।

बाजुरामा केही समय पहिला कतै बिक्री नहुने कोदो देशका विभिन्न ठाउँमा निर्यात हुन थालेको छ । यहाँका किसानले उत्पादन गरेको अर्गानिक कोदो पहिला कतै बिक्री हुँदैनथ्यो । कोदो कतै बिक्री नहुने गरेकोले यहाँका कतिपयले कृषकले आफूलाई खानका लागि मात्र कोदो लगाउने गरेका थिए । पछिल्लो समय यहाँका स्थानीय तहले किसानलाई कोदो खेतीमा उत्प्रेरित गर्दै आएपछि अहिले यहाँ कोदो राम्रो उत्पादन हुने गरेको छ । अहिले यहाँ उत्पादन हुने गरेको कोदोलाई देशका विभिन्न ठाउँमा माग हुन थालेसंगै आम्दानीको श्रोतको रुपमा रहेको छ । कतिपय व्यापारीले किसानको घरमै पुगेर कोदो खरिद गर्ने गरेका छन् ।

अहिले जिल्लाका विभिन्न बजारमा समेत बिक्री हुने गरेको छ । कोदोको परिकारलाई अहिले स्थानीय तहले पनि विद्यालय तथा अन्य सरकारी संस्थामा खाजाको रुपमा लिने गरेकोले पछिल्लो समय कोदोको निकै माग बढेको छ । जिल्ला विभिन्न ठाउँमा मात्र कोदो बिक्री नभई अहिले बाहिर समेत कोदो बिक्री भएको छ ।

अहिले ठेकेदारहरुले कोदोको प्रतिकिलोको २५ देखि ४० रुपियाँमा दिने गरेका छन् । अहिले देश विभिन्न तारे होटलमा अर्गानिक खानाको माग बढे संगै कोदो लगायतका अग्रानिक खाध्यबस्तुको माग बढिरहेको छ । यहाँ पनि अगार्निक कोदो उत्पादन हुने गरेकोले पछिल्लो समय कोदो खरिद गर्नका लागि जिल्ला बाहिरबाट व्यापारी गाउँमा पुग्ने गरेका छन् ।