धनगढी । प्रदेशसभाको अवधि रहँदासम्म नेपाली कांग्रेस सुदूरपश्चिम प्रदेश संसदीय दलका नेता रहेका डा.रणबहादुर रावल पछिल्लो कार्यकालमै प्रदेशको मुख्यमन्त्री बन्ने दौडमा थिए ।

नेकपा एमाले विभाजन भएर पाँच दलीय गठबन्धन बन्दा नेपाली कांग्रेसले नेकपा माओवादी केन्द्र र एकीकृत समाजवादी पार्टीको साथ लिएर मुख्यमन्त्रीका रुपमा रावललाई अघि सार्ने तयारी गरेको थियो ।

तर, सत्तारुढ गठबन्धनको शीर्ष नेतृत्वले अहिलेका मुख्यमन्त्री त्रिलोचन भट्टलाई नै पूरा कार्यकाल काम गर्न दिने सहमति गरेपछि रावलको इच्छा पूरा हुन सकेन । मुख्यमन्त्रीका दाबेदार रावल भट्ट नेतृत्वकै सरकारमा आन्तरिक मामिला तथा कानून मन्त्री बने । सरकार पुनर्गठनका बेला २५ चैत २०७८ मा कानून मन्त्री बनेका रावल अगामी मंसिर ४ गते हुने प्रदेशसभा सदस्यको चुनावमा उम्मेदवार बनेका छन् ।

कैलाली क्षेत्र नम्बर १ को प्रदेशसभा (२) बाट उम्मेदवार बनेका रावल चुनाव जितेर मुख्यमन्त्री बन्ने दौडमा छन् । तर, अहिले उनी पार्टीले दिएको भूमिका अनुसार अघि बढ्ने बताउँछन् । ‘यो नै जिम्मेवारी चाहिन्छ भन्ने मेरो कुनै भनाइ छैन । पार्टीले दिएको भूमिका निर्वाह गर्नेछु’ रावलले भने, ‘अहिलेको प्राथमिकता भनेको चुनाव जित्नु हो ।’

कांग्रेसभित्र रणबहादुर रावल, बहादुरसिंह थापा, दिवानसिंह विष्ट र उम्मेदवार गोविन्दराज बोहरा मुख्यमन्त्रीको आकांक्षीका रुपमा देखिएका छन् ।
२०७४ सालको चुनावमा माओवादीका नेपबहादुर चौधरीलाई पराजित गरेका रावल अहिले माओवादीकै साथ लिएर चुनावमा होमिएका छन् भने उनलाई एकीकृत समाजवादीको पनि समर्थन छ । गठबन्धन हुँदा समेत सशक्त प्रतिद्वन्द्वी नेकपा एमालेसँगै थारु बाहुल्य भएको यो क्षेत्रमा नागरिक उन्मुक्ति पार्टीको पनि बलियो उपस्थिति भएकाले त्रिपक्षीय भिडन्त हुने सम्भावना देखिन्छ ।

कांग्रेसभित्र रावल बाहेक कञ्चनपुरको निर्वाचन क्षेत्र नम्बर २ को प्रदेशसभा (२) उम्मेदवार रहेका बहादुरसिंह थापा, क्षेत्र नम्बर १ को प्रदेशसभा (२) का उम्मेदवार दिवानसिंह विष्ट र सुदूरपश्चिमका सामाजिक विकास मन्त्री समेत रहेका डडेल्धुराको प्रदेशसभा (२) का उम्मेदवार गोविन्दराज बोहरा पनि मुख्यमन्त्रीको आकांक्षीका रुपमा देखिएका छन् ।

संविधानसभा सदस्य समेत रहेका थापा कांग्रेसभित्र नेता एनपी साउद निकट मानिन्छन् । कांग्रेस महाधिवेशन प्रतिनिधि रहेका उनी कञ्चनपुरका जिल्ला सभापति पनि हुन् । २०७४ सालमा उनी एमालेका लालबहादुर खड्कासँग पराजित भएका थिए । सुदूरपश्चिमका पूर्व सामाजिक विकास मन्त्री समेत रहेका खड्का एकीकृत समाजवादीबाट थापाविरुद्ध गठबन्धनका बागी उम्मेदवार बनेका छन् भने यस क्षेत्रमा एमालेले कृपाराम रानालाई उम्मेदवार बनाएको छ ।

अघिल्लो चुनावको हारको सहानुभूति, गठबन्धनमा नेकपा माओवादीको साथ, बलियो पार्टी संगठन लगायतको फाइदै उठाउदै चुनाव जितेर मुख्यमन्त्री बन्ने दाउमा थापा रहेको उनी निकट नेताहरु बताउँछन् ।

२०७० सालमा संविधानसभा सदस्य चुनावमा माओवादी केन्द्रकी बिना मगरलाई पराजित गरेका दिवानसिंह विष्ट पनि मुख्यमन्त्री बन्ने अभिलाषा सहित प्रदेशसभाको चुनावमा होमिएका छन् । उनी २०७४ को चुनावमा भने मगरसँग पराजित भएका थिए ।

संविधानसभा सदस्य र प्रतिनिधिसभा सदस्य गरेर दुई पटक चुनाव लडिसकेका विष्ट क्षेत्र नम्बर १ मा गठबन्धन गर्नु नहुने पक्षमा थिए तर गठबन्धनका नेताहरुले उनलाई प्रदेशको मुख्यमन्त्री बनाउने आश्वासन दिएर प्रचण्डकी बुहारी मगरलाई साझा उम्मेदवार बनाएको माओवादी वृत्तमा बुझाइ छ । जुन कुरालाई स्वयं विष्ट पनि स्वीकार गर्छन् ।

‘सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारको मुख्यमन्त्रीमा मेरो स्वभाविक दाबी रहन्छ । मेरो पार्टी र गठबन्धनमा आवद्ध शीर्ष नेताहरुसँगको समझदारीमै म प्रदेशसभाको चुनाव लडेको हुँ,’ विष्टले अनलाइनखबरसँग भने, ‘दुई–दुई पटक प्रतिनिधिसभा चुनाव लडेर सांसद भइसकेको मलाई उहाँहरुले समझदारीअनुसार जिम्मेवारी दिनुहुन्छ भन्ने विश्वास छ ।’

सुदूरपश्चिमका सामाजिक विकास मन्त्री गोविन्दराज बोहरा पनि मुख्यमन्त्रीको दौडमा छन् । डडेल्धुराको प्रदेशसभा (२) बाट सत्तारुढ गठबन्धनका साझा उम्मेदवारका रुपमा चुनावी मैदानमा रहेका बोहरा २०७४ सालको निर्वाचनमा कांग्रेसको समानुपातिकतर्फको प्रदेशसभा सदस्य बनेका थिए ।

पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवा निकट उनी अहिले सोही क्षेत्रमा प्रत्यक्षतर्फको उम्मेदवार छन् । बोहराले मुख्यमन्त्रीमा आकांक्षी भएको संकेत गरेपनि यो विषयमा अहिले नै प्रतिक्रिया दिन हतारो हुने बताए । ‘अहिले मुख्य कुरा चुनाव कसरी जित्ने भन्नेमा हामी केन्द्रित छौँ । मुख्यमन्त्री बन्ने वा नबन्ने भन्ने विषयमा प्रतिक्रिया दिदा हतारो हुन्छ’, बोहराले अनलाइनखबरसँग भने ।

सत्तारुढ गठबन्धनमै आवद्ध नेकपा माओवादी केन्द्रका सुदूरपश्चिम इन्चार्ज खगराज भट्ट शीर्ष नेताहरुसँग मुख्यमन्त्री बन्ने सहमति गरेर नै प्रदेशसभामा उम्मेदवार बनेको नेताहरु बताउँछन् ।

‘कांग्रेस सभापति समेत रहेका प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवालाई प्रतिनिधिसभामा जसरी पनि विजयी गराउने र खगराज कमरेडलाई प्रदेशको मुख्यमन्त्री बनाउने सहमतिअनुसार उहाँले उम्मेदवारी दिनुभएको हो’, माओवादीका एकजना नेता भन्छन्, ‘चुनाव लगत्तै माओवादी नेतृत्वमा यहाँको सरकार बन्छ । हाम्रो पार्टीले सर्वसम्मत रुपमा उहाँलाई नै मुख्यमन्त्री बनाउँछ ।’

नेकपा एमालेबाट पोलिटब्यूरो सदस्य समेत रहेका प्रदेश सहइन्चार्ज राजेन्द्रसिंह रावल र केन्द्रीय सदस्य लालबहादुर थापा मुख्यमन्त्रीको दाबेदार हुन् ।
नेपाली कांग्रेस र नेकपा एकीकृत समाजवादी पार्टीको साथ लिएर भट्टले डडेल्धुराको प्रदेशसभा (२) मा उम्मेदवारी दिएका छन् । अहिले उनी चुनावी प्रचारप्रसारमा छन् । २०६४ सालदेखि प्रधानमन्त्री देउवासँग चुनाव लड्दै आएका खगराजले गठबन्धनको साथ भएकाले सहजै चुनाव जित्ने उनी पक्षीय नेताहरुको दाबी छ ।

भट्ट पनि गठबन्धनका नेताहरुबीचको सहमतिअनुसार आफू अगामी चुनावपछि प्रदेशको मुख्यमन्त्री बन्ने बताउँछन् । प्रदेशको मुख्यमन्त्री दिने सहमतिपछि नै आफू प्रदेशसभाको चुनाव लड्न तयार भएको बताउँदै उनले भने, ‘त्यो स्वभाविक हो । हामी राम्रो मत प्राप्त गरेर गठबन्धनसहित चुनाव जित्छौँ । सबै प्रकारले छलफल चलेको छ ।’

गठबन्धनका नेताको व्यवस्थापन गर्ने क्रममा आफूलाई मुख्यमन्त्री दिने कुुरा भएको उनको भनाइ छ । डोटीमा अहिलेका मुख्यमन्त्री त्रिलोचन भट्टको टिकट खोसेर उनका स्वकीय सचिव शिवसिंह ओलीलाई दिइनुका पछाडि यही कारण रहेको एकथरीको बुझाइ छ ।

सत्तारुढ गठबन्धनकै अर्को घटक नेकपा एकीकृत समाजवादी पार्टीका दीर्घबहादुर सोडारी पनि मुख्यमन्त्रीको दाबेदार हुन् । अहिले प्रदेशको भौतिक पूर्वाधार विकास मन्त्री रहेका सोडारी तत्कालीन अवस्थामा सुदूरपश्चिम प्रदेशसभामा समाजवादी सबैभन्दा ठूलो दल भएको आधारमा मुख्यमन्त्री बन्ने इच्छा देखाएका थिए ।

तर, कांग्रेसका रावल जस्तै शीर्ष नेताहरुले नचाहेपछि मुख्यमन्त्री बन्ने सोडारीको धोको पूरा भएन । फेरी कैलाली क्षेत्र नम्बर ४ को प्रदेशसभा (२) बाट उम्मेदवार बनेका उनी मुख्यमन्त्रीका आकांक्षी छन् । नेकपा एमालेबाट विभाजन भएर बनेको समाजवादीको बलियो संगठन संरचना नभएपनि गठबन्धनको बलमा चुनाव जितेर प्रदेशको नेतृत्व गर्ने इच्छा उनमा छ । तर उनले यो विषयमा कुनै प्रतिक्रिया दिन मानेनन् ।

प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेकपा एमालेभित्र पनि तीन/चार जना नेताहरुले मुख्यमन्त्रीको आकांक्षा राखेका छन् । पोलिटब्यूरो सदस्य समेत रहेका प्रदेश सहइन्चार्ज राजेन्द्रसिंह रावल र केन्द्रीय सदस्य लालबहादुर थापा एमालेको तर्फबाट मुख्यमन्त्रीको दाबेदार हुन् । प्रदेशसभामा समानुपातिकतर्फको पहिलो नम्बरमा परेका रावल अन्य उम्मेदवार भन्दा सिनियर नेता भएकाले उनी संसदीय दलको नेता बन्न सक्ने सम्भावना धेरै छ ।

एमालेको नेतृत्वमा सरकार बन्ने अवस्थामा रावल मुख्यमन्त्रीका दाबेदार हुनसक्ने बलियो सम्भावना छ । तर, रावल स्वयंले यो विषयमा आफू कुनै प्रतिक्रिया नदिने बताए । ‘अहिले हाम्रो पार्टी पंक्तिको ध्यान सूर्य ध्वजावाहक उम्मेदवारलाई कसरी जिताउने भन्नेमा केन्द्रित छ,’ रावलले अनलाइनखबरसँग भने, सरकार बनाउने, मुख्यमन्त्री, मन्त्री हुने बिषयमा म कुनै टिप्प्णी गर्दिन ।’

मुख्यमन्त्रीका आकांक्षी एमालेका अर्का नेता लालबहादुर थापा बाजुराको प्रदेशसभा (२) बाट उम्मेदवार बनेका छन् । २०७४ सालको निर्वाचनमा प्रतिनिसभा सदस्यमा विजयी भएका उनी मुख्यमन्त्री बन्ने आकांक्षा राखेरै प्रदेशसभाको चुनाव लडेको नेताहरु बताउँछन् ।

एमाले बाजुरा इन्चार्ज समेत रहेका थापाले त्यतिबेला कांग्रेसका कविराज पण्डितलाई करिव साढे चार हजार मतान्तरले पराजित गरेका थिए । थापासँग अहिले गठबन्धनका तर्फबाट कांग्रेसका पदमबहादुर शाही उम्मेदवार छन् । ३० वैशाखमा सम्पन्न स्थानीय तहको चुनावमा यहाँका ९ मध्ये ६ पालिका एमालेले जितेको थियो ।

तर एमाले केन्द्रीय सदस्य समेत रहेका थापाले भने अहिले प्रदेशसभाको उम्मेदवारका रुपमा पार्टीले अघि सारेकाले चुनाव जितेपछि विकसित परस्थितिका आधारमा अघि बढ्ने बताए ।

‘अहिले नेकपा एमालेले मलाई प्रदेशसभा सदस्यको उम्मेदवारको रुपमा अघि सारेको छ । ५ वर्ष प्रतिनिधिसभा सदस्य भएर काम गरेको छु’, थापाले अनलाइनखबरसँग भने, ‘पाँच वर्ष राष्ट्रिय तहमा काम गर्दा प्राप्त अनुभवलाई अब सुदूरपश्चिमको विकासका लागि खर्च गर्नेछु । अहिले मुख्यमन्त्रीकै उद्देश्य राखेको छैन । भोलि विकसित हुने परस्थिती र पार्टी निर्णयका आधारमा अघि बढ्ने कुरा हुन्छ ।’

सुदूरपश्चिम प्रदेशमा ५३ सदस्यीय प्रदेशसभा छ । यहाँ सरकार बनाउन २७ प्रदेशसभा सदस्यको समर्थन आवश्यक पर्छ ।