अक्सर सिनेमामा हिरोइनको भूमिका यसकारण थपना गरिन्छ, जसले हिरोको चरित्रलाई सशक्त बनाउन सकियोस् । पुरुषको ‘हिरोइज्म’मा टेको लगाउन हिरोइन खडा गरिन्छ । हिरोइनलाई ग्ल्यामर छविमा पेस गरिन्छ, मानौं उनीहरु जतनसाथ राखिएका सजावटका सामग्री हुन् । उनीहरुलाई पहिर्‍याइदिने पहिरन, मेकअप र फ्रेममा देखाइने तरिकाबाट नै यो कुरा पुष्टि हुन्छ ।

यसै सन्दर्भमा बीबीसीले विद्या बालनको फिल्मी यात्रासँगै उनले निर्वाह गरेको केन्द्रीय भूमिकामाथि विवेचना गरेको छ । त्यसैको भावनुवाद यहाँ प्रस्तुत छ ।

शेरनी बन्नुअघि

साडीमा सजिएरै विद्या बालन फिल्मको ‘हिरो’ बनिन् । आफ्नो चरित्रलाई जतिसक्दो स्वभाविक र दर्बिलो बनाउने यत्न गरिन् । त्यही प्रयासको प्रतिफल हो, परिणिता, कहानी, द डर्टी पिक्चर, मिसन मंगल र सकुन्तला देवी ।

यी सम्पूर्ण फिल्मको केन्द्रीय भूमिकामा छिन्, विद्या । नारी प्रधान फिल्म हुन् सबै । हरेक फिल्ममा उनले आफूलाई बेग्लै प्रकृति र प्रवृत्तिमा रुपान्तरण गरिन् । शक्तिशाली अभिनयको तागतमा दर्शकमाझ गहिरो छाप छाड्न सफल भइन् । जतिपनि उनका फिल्म आए, सफलताको एउटा दस्तावेज बनाइदियो ।

लगभग दुई दशकदेखि फिल्ममा अलग-अलग भूमिका निर्वाह गर्ने विद्या बालन भन्छिन्, ‘म त्यस्तो कथा र पात्रको चरित्र निर्वाह गर्छु, जसले मलाई सम्मोहन गर्छ ।’ उनलाई महिला प्रधान फिल्मको हिस्सा बन्नुमा कतिपनि आपत्ति छैन । किनभने उनलाई फिल्मको ‘हिरो’ बन्नुछ ।

परिणिताबाट यात्रा

विद्या बालनले ९० को दशकमा चर्चित हास्य शृंखला ‘हम पाँच’मा राधिकाको भूमिकाबाट अभिनय सुरु गरिन् । आमाबुबाको इच्छा अनुसार उच्च शिक्षाका लागि उनले केही समयका लागि विश्राम लिइन् । पढाइ सकिएपछि विद्याको यात्रा फिल्मतर्फ बढ्यो ।

दक्षिण भारतीय र बंगाली सिनेमामा काम गरेपछि प्रदीप सरकारको फिल्म ‘परिणिता’मा काम गरिन् । यही बिन्दुबाट उनको बलिउड यात्रा शुरू हुन्छ ।

शरद चन्द्र चट्ोपाध्यायका परिणिता उपन्यासमा आधारित यस फिल्म सन् २००५ मा सार्वजनिक भयो । फिल्ममा विद्या बालनलाई सञ्जय दत्त र सैफ अली खानसँग देखियो । पहिलो फिल्मलाई नै दर्शक र समीक्षकले औधि रुचाइदिए । सोही फिल्मबाट विद्याले डेब्यु अवार्ड पनि हात पारिन् ।

‘डर्टी पिक्चर’बाट फड्को
परिणिता फिल्मको सफलतापछि विद्या बालनले केही ठूलो प्रोजेक्टमा काम गरिन् । जस्तो कि, ‘भुलभुलैया’मा प्रेतको चरित्र, अमिताभ बच्चनको बहुचर्चित फिल्म ‘पा’मा चिकित्सकको भूमिका, विशाल भारद्वाजको फिल्म ‘इश्किया’मा कृष्णाको भूमिका, ‘लगे रहो मुन्ना भाइ’ मा जान्ह्वीको भूमिका ।

२०११ मा विद्या बालनको दुई फिल्म आयो । ‘नो वन किल्ड जेसिका’, जसमा उनको अभिनयलाई एकदमै रुचाइयो । वर्षको अन्तमा सिल्क स्मिताको जीवनमा आधारित फिल्म ‘डर्टी पिक्चर’ आयो, जसले बक्स अफिसको रेकर्ड तोड्यो र विद्या बालनलाई फिल्म उद्योगमा नयाँ मुकाम दिलायो । ‘डर्टी पिक्चर’बाट उनलाई राष्ट्रिय पुरस्कार पनि मिल्यो ।

‘डर्टी पिक्चर’ फिल्मका निर्देशक मिलन लुथरियाले यो फिल्म बनाउनुको कारण खुलाउँदै भनेका छन्, ‘म भावनात्मक रुपमा यसको कथासँग जोडिएको थिए । म महिला प्रधान फिल्म बनाउन चाहन्थेँ । यसकारण कि, मान्छेहरुले मलाई किन पुरुष प्रधान फिल्म मात्र बनाउनुहुन्छ भनेर प्रश्न गरिरहन्थे ।’

उनी भन्छन्, ‘कसैले पनि यो कथामा फिल्म बनाउन चाहँदैन’थे । मान्छेहरु भन्थे कि फिल्मको टाइटल नै झुर छ । फिल्मको कास्टिङ झुर छ । यो अश्लील फिल्म हो । यस फिल्मका लागि कसैले पनि हामीलाई प्रोत्साहित गरेनन् । सबैले भने यस्तो फिल्म नबनाउनू । तर, हामीले फिल्म बनायौं, जसमा मलाई एकदमै गर्व छ र अन्त्यमा यस फिल्मलाई तीन वटा राष्ट्रिय पुरस्कार पनि मिल्यो ।’

मिलन लुथरिया खुसी छन् कि ‘डर्टी पिक्चर’ फिल्मकै कारण विद्या बालन उनको जीवनमा आइन् । उनलाई लाग्छ, विद्या बालन महान कलाकार हुन्, चाहे बायोपिक फिल्ममा होस् वा काल्पनिक फिल्ममा नै ।

‘डर्टी पिक्चर’मा विद्या बालनको चरित्रमाथि फिल्म इतिहासकार एसएमएम औसजा भन्छन्, ‘डर्टी पिक्चरमा उनको उत्कृष्ट अभिनय थियो । एकदमै गाह्रो भूमिका थियो । त्यति जटिल र निडर भूमिका निर्वाह गर्न मुस्किल छ । कुनैपनि शीर्ष अभिनेत्रीका लागि यो भूमिका निभाउन सजिलो छैन । विद्याले जे गरिन्, त्यो असामान्य भूमिका थियो ।’

‘कहानी’