त्रिभुवन विश्वविद्यालयको केन्द्रीय जनसङ्ख्या विभागका प्रमुख प्राध्यापक डा. योगेन्द्रबहादुर गुरुङ सन्तान जन्माउने क्रम घटेको र त्योसँगै छोरा वा छोरी छनौट गर्न अभिभावकहरूको ध्यान गएको ठान्छन्। उनका अनुसार पितृसत्तात्मक समाज र छोराले नै वंश धान्ने किसिमका सोच परिवारमा रहेकाले नेपालमा ‘छोरा रोज्ने’ अभिभावकहरू धेरै छन्।

उनले भने, “हामीले समाजमा नै हेर्‍यौँ भने एउटा मात्रै छोरा हुने परिवारहरू पनि छन्। तर एउटा मात्रै छोरी भएको परिवार साह्रै कम छ। अहिले भ्रूणमा नै बच्चाको लिङ्ग पहिचान गर्ने क्रम पनि छ। छोरा रोजाइमा पर्ने भएकाले नै यस्तो भएको हो।” उनले पछिल्लो जन्मँदाको लैङ्गिक अनुपातको असर अहिलेका बालबालिका विवाह गर्ने उमेरमा पुग्दा देखिने भन्दै परिस्थिति विगतको चीनकै जस्तो हुन सक्ने उल्लेख गरे।

गुरुङ भन्छन्, “विवाह गर्ने उमेरमा उनीहरू पुग्दा केटीहरू कम हुन्छन्। तर तीनतिर हाम्रो देशको जुन सीमा छ र मिल्दाजुल्दा समुदायहरू छन्। त्यसले गर्दा त्यत्ति धेरै अप्ठेरो चाहिँ नपर्ला जस्तो लाग्छ।” उनले यसले लैङ्गिक विभेदमा अझै धेरै सुधार हुन बाँकी रहेको देखाएको र सरकारले लैङ्गिक समानताका लागि अझै धेरै कार्यक्रम ल्याउनु आवश्यक रहेको सन्देश दिएको पनि उल्लेख गरे। अहिले देखिएको असन्तुलन नरोकिएको खण्डमा भविष्यमा त्यसले महिला र पुरूषबीचको विभेदको खाडल थप बढाउने मात्रै नभई महिलासँग जोडिएका आर्थिक र समाजिक पक्षलाई पनि प्रभावित तुल्याउने विज्ञहरू बताउँछन्। बिबिसी